Bolivia (6)

Bolivia is met 1,1 mio km2 ongeveer net zo groot als Frankrijk en Spanje samen. Het zuidwesten, dat wij bezoeken is dor, het noordoosten is groen met veel jungle. We gaan hier over van de Sol op de Bol (12 eurocent). We komen vanuit Cusco aan op El Alto, het vliegveld van La Paz dat met ruim 4000 m claimt het hoogste internationale vliegveld te zijn. De volgende dag vliegen we naar Sucre, de eigenlijke hoofdstad van Bolivia. De situatie is vergelijkbaar met NL, Amsterdam is de hoofdstad en Den Haag de residentie. Sucre heeft een mooi en weids plein, dat ook ’s avonds bruist van de mensen die er rondlopen en genieten. Het blijkt niet gemakkelijk hier te pinnen, ondanks het Maestro logo wordt glashard de boodschap gegeven “Lo siento, no acceptado”. De 8e automaat is eindelijk raak. We bezoeken het Museo Ethnografica y Folklore. Eigenlijk gaat het om een kleinschalig textielmuseum. Het is een combinatie van klederdrachten en dans geplaatst in de verschillende bevolkingsgroepen. In een video worden allerlei demonstraties van het weven van lappen met ingewikkelde patronen gegeven. Ook is er een dame life met een werkstuk bezig. Als ik vraag hoe lang ze er mee bezig is, blijkt dat 3 maanden te zijn, voor ons doen natuurlijk onvoorstelbaar. Het bezig zijn en wat verdienen om te kunnen leven, daar draait het hier om. De volgende dag skypen we eerst met mijn 101-jarige moeder samen met broer Jan. Wat fantastisch dat je op zo’n afstand even in de huiskamer in Poeldijk kunt binnenstappen en een gezellig gesprek kunt hebben. We worden er altijd extra blij van (en Mam ook)! Het bezoeken van een kerkhof zegt het eea over mens en cultuur van een land. Iedere reis doen we dat eigenlijk wel een paar keer. Wat we hier zien overtreft elke verwachting. Net als in zuid Europa wordt hier veel bovengronds begraven. Maar in een park met veel groen en keurig geknipte (bijna geschoren) coniferen, vind je een heel dorp compleet met bloknamen als straataanduiding. Hele galerijen waar lichamen 6 hoog begraven liggen. Voor de sluitsteen is er vaak ruimte achter glas waar bloemen worden geplaatst. Sommige ramen zijn zelf voorzien van zonwering, ja echt waar hoor! Het is wel duidelijk dat het hier gaat om mensen die iets te makken hebben, hetgeen zeker niet van de Bolivianen in het algemeen kan worden gezegd. Want ook hier in het “rijke” Sucre wordt gebedeld. Tegen de middag lopen we naar mirrador Recoletta. Hier heb je een prachtig overzicht voor een deel van de stad met daarachter liggende bergen. Hier is ook een wat aan het zicht onttrokken terras van een restaurantje, daar laten we ons de lunch goed smaken onder een parasol, want het is best warm.
Op woensdag gaat de reis verder naar Potosi, een stad op ruim 4000 m. De taxichauffeur is niet zo communicatief. Ik probeer een gesprek op gang te brengen, maar het lukt niet echt. Wel rijdt hij naar onze maatstaven erg hard over de constant op en neer gaande weg die ook steeds draait en keert. Het landschap wisselt, dan is het weer groen en wordt landbouw uitgeoefend en vervolgens weer dor en ruig. Ook hier zien we weer de os voor de ploeg, ook al laat het land wel machines toe. De ontvangst in het hotel is, laten we zeggen koel. Bolivianen lijken minder toegankelijk dan Peruvianen, maar ja landswijs, landseer. De straathandel is hier weer levendig. Allerlei waren worden in piepkleine stalletjes of gewoon op de straat aan de man gebracht. Mensen zijn ijverig bezig om aan de kost te komen. Het gaat allemaal om heel lage bedragen van een paar BOL (Bolivian). Een banaan voor 1 BOL, maar morgen kan die ook 2 BOL zijn hoor?
Voordat we de volgende dag op weg gaan naar Uyuni lopen we nog even naar de Plaza. Het is mooi weer, maar alleen lekker als je in de zon bent. Velen zijn traditioneel gekleed, lopen met een omslagdoek met een kind of hun handel erin. Maar er lopen ook mensen in kostuum die ogenschijnlijk gewoon voor hun werk op pad zijn. Heel fascinerend om dit allemaal zo gade te slaan. Aarzelend komt er een groep jongeren in schooluniform naar ons toe. Ze vragen of we Spaans spreken. Ik zeg een poquito. Voor een schoolproject willen ze een toerist interviewen. Allen hebben ze een vragenlijstje, dus het is goed voorbereid en ieder op z’n beurt stelt een vraag. Het gaat om waar je vandaan komt, iets vertelt over je land, wat het doel is van je reis in Bolivia en hoe lang je er blijft. Als je een poquito zegt, zijn ze dat gauw vergeten. Dus het gesprek gaat niet vlot. Toch komt er af en toe een glimlach en gaat het duimpje omhoog ten teken dat we elkaar goed hebben begrepen. De weg van Potosi naar Uyuni, die we afleggen in een lokale bus voert door een mooi ruig landschap. Het gaat sterk op en neer van 3,5 naar 4300 m. We zijn zo te zien de enige Europeanen. Naast ons zit een traditioneel geklede vrouw met voor haar, haar man en zoontje. Er komt direct allerlei etenswaar tevoorschijn, dat naar binnen wordt gelepeld. Geen idee wat ze eten, maar het smaakt hen kennelijk goed. Als we even moeten stoppen voor de tol, komen er 3 vrouwen naar binnen die hun koopwaren aanbieden. Dat gebeurt later nog een keer. Het is echt een land van de micro-economie. Op het busstation ontbreekt de beloofde pick-up, dus gaan we zelf maar op zoek. Volgens het kaartje is het niet zo ver, maar de straat en het ontbreken daarvan, maakt het rijden van die kleine wieltjes wat lastig. De volgende dag komt het hoofddoel van de reis naar Bolivia aan de orde nl. de zoutvlakte. Alfredo is onze aardige chauffeur van rond de 25. Hij spreekt alleen Spaans. We rijden in een Toyota Hilux double cabin. Hij brengt ons eerst naar een treinkerkhof. Het gaat om stoomlocomotieven en wagons uit vergeten tijden. Het ziet er allemaal nogal chaotisch uit, maar het heeft toch wel iets. Dan volgt een fabriekje waar met de hand zout wordt gemaakt, d.w.z. er is een oven die het water uit zout (o.a. Jozo) verdampt. Bij iedere bezienswaardigheid neemt Alfredo rustig de tijd om het uit te leggen. Ongeveer de helft kan ik redelijk goed volgen, tevens treed ik dan een beetje op als tolk voor Marjo. Op zulke dagen heb je zo’n profijt van de (beperkte) Spaanse kennis die je hebt! Vervolgens zien we met de hand gemaakte piramides van ongeveer 1 m hoog. De regen moet nu eerste haar werk doen voordat het verder kan worden verwerkt. De zoutlaag heeft overigens een dikte van enkele centimeters tot 150 m! Dan overbruggen we een grote afstand over die enorme zoutvlakte (volgens de reisinfo zo’n 11.000 km2). Het gaat soms wel 100 km/uur. We komen daarbij in een dorp Coqueza aan de voet van vulkaan Thunupa (5200 m). Het is een prachtige berg met kleuren van geel tot licht rood. In dit dorp gebruiken we met z’n drieën de lunch buiten aan een pick-nick-tafel. In dit dorp worden o.m. trekkings georganiseerd. Na de lunch brengt Alfredo ons bij Isla Incahuasi. Het is een berg waarop grote cactussen groeien die als een eiland in de zoutvlakte ligt. Hier maken we een wandeling. Het gesteente van de berg blijkt verrassenderwijs koraal te zijn. Het zijn overblijfselen van het reusachtige prehistorische Minchimeer. Het meer droogde op en er ontstond o.m. de Uyunizoutvlakte. Het uitzicht van achter de honderden cactussen tot wel 10 m hoog, met de zoutvlakte op de achtergrond is magnifiek. Het is net ijsbaan! Alfredo vertelt dat, als de cactussen na 3 jaar zo’n meter hoog zijn, ze daarna maar een centimeter per jaar groeien. Volgens zijn zeggen kunnen ze tot 3000 jaar oud worden. Het zijn allemaal nogal superlatieve getallen, waar ik nog wel enige twijfel bij heb. Maar hoe dan ook, dit is echt de topper van de dag! Terugrijdende naar Uyuni doen we nog het hotel aan opgetrokken uit zouten “stenen”. Het is in gebruik geweest, maar uiteindelijk bleek het met badkamers en toiletten toch niet echt te functioneren. Nu is het een soort museum. Een stukje verder staat een gedenkteken dat is op gericht b.g.v. de alternatieve Parijs/Dakar rally die hier in 2003 is langs gekomen. Volkomen voldaan nemen we afscheid van Alfredo. Hij is voor ons niet alleen een chauffeur, maar ook een gids geweest. De volgende dag vliegen we terug naar La Paz. Als we op El Alto aankomen, wacht ons een nieuwe verrassing. Het heeft gesneeuwd. Navraag leert dat dat toch wel ongewoon is in het voorjaar dat nu is begonnen. We worden verwelkomd met een kus door een lieftallige dame die ons komt ophalen. Ik denk, nou dan maar een tweede erachteraan, maar dat is toch niet de bedoeling. De zo’n 500 m lager gelegen stad is niet besneeuwd, maar het is toch wel koud.
Het centrale plein is hier de Plaza Murillo, een nationale verzetsheld die hier in 1809 is opgeknoopt door de Spanjaarden. Om het plein zijn allerlei regeringsgebouwen gesitueerd. Op een van de gebouwen staat een klok met een omgekeerde cijferreeks. Dus de 1 staat links i.p.v. rechts van de 12. De verklaring van de gids ’s middags is dat dat zo gedaan is omdat de zon hier om het noorden draait i.p.v. het zuiden zoals bij ons. Er wappert niet alleen de Boliviaanse vlag, maar ook veelkleurig geblokte plurinationale vlag ten teken van de vele bevolkingsgroepen die Bolivia rijk is. De kathedraal is een stuk soberder dan we in Peru hebben gezien. De aanlooproute naar de plaza verrast ons met afgezette hoofdstraten waarlangs allerlei stalletjes zijn geplaatst en waar ook podia zijn opgericht waar o.m. Latijns Amerikaanse dansen worden gedemonstreerd. Het is een komen en gaan van allerlei in folkloristische kleding gestoken dames en heren. De hakken klakken op het toneel en rokken zwieren en lustig op los onder de temperamentvolle muziek, iets leuks waar je onverwachts tegenaan loopt! ’s Middags is de stadstour. We gaan o.m. naar een paar uitzichtpunten. Een daarvan is Kilikili. Dit is een strategische plek van waaruit je een magnifiek 360° overzicht hebt over heel La Paz. We maken ook een rit met de kabelbaan. Dit is een onderdeel van het openbaar vervoer. De achterliggende gedachte is “onze stad verstikt bijna onder het intensieve verkeer m.a.g. een slechte lucht kwaliteit (dat kunnen wij beamen!) zodoende kunnen we daar iets aan doen.” Het plan is overigens de 3 banen (Duits makelij) van nu uit te breiden naar 8. De stad leent zich vanwege zijn sterk accidentele karakter minder voor een ondergrondse (zou denk ik ook onbetaalbaar zijn). Een bezoek aan Valle de Luna mag niet ontbreken. Het gaat om een kleine sterk geërodeerde bergketen die je nog het best kunt vergelijken met Brice Canyon, alleen de kleur van het gesteente is hier grijs i.p.v. rood en het is veel kleinschaliger. We maken een wandeling van een half uur door dit fraaie park en zien allerlei vormen waar je de fantasie op kan los laten. Tenslotte bezoeken we de witches market, hier is een aanbod van allerlei traditionele voorwerpen die te maken met de historie en cultuur van de (oorspronkelijke) bevolking. Hierover nog iets meer. Een belangrijke groep die hier leeft is de Aymara, een indigene groep die zich vooral in La Paz heeft weten te handhaven. Ook van deze groep is de kleding heel kenmerkend, waarbij de vrouwen een bolhoedje dragen. Weer een topdag!
Gisteren was het verkeer afgesloten vanwege al de stalletjes en podia. Nu raast aan weerskanten van de mooie promenade het verkeer weer voort. Het is wat komisch om dit gade te slaan. Zeker 90% van de voertuigen is taxi of bus. De bussen zijn het meest vermakelijk. Het zijn oude brikken in het model van een “schoolbus” een motorkap met een bijna haaks daarop staande voorruit van de merken Dodge, Chevrolet e.d. Het piept, kraakt en rookt, maar rijdt. Tenslotte het Museo de Instrumentos Musicales de Bolivia. Je vindt er werkelijk allerlei kleine en grote blaas, snaar, percussie en veredelde “rammelaars” voor handen en voeten. Elke zaal heeft haar eigen thema. Als je binnen komt gaat het licht aan en begint er weer een ander soort muziek te spelen. De veelzijdigheid van instrumenten heeft alles te maken met het grote aantal bevolkingsgroep hier in Bolivia. De panfluit is weer heel goed vertegenwoordig, maar vergeet ook niet gitaren van piepklein tot groot. Aan het eind is een zaal met internationale instrumenten van de Australische didgeridoo tot een gitaar met een dubbel stel snaren. Tip: Als je in de buurt bent, bezoek dan zeker dit museum!
Wat voelen we ons bevoorrecht om dit allemaal te mogen doen!
Nu gaan we ons voorbereiden op deel 2 van de reis, namelijk camperen. We hebben volop genoten van wat achter ons ligt. Daar zijn we heel dankbaar voor! Wel is het zo dat het gehalte stedenbezoek nogal hoog is geweest, terwijl wij juist meer van natuur houden. Daar komt bij dat het programma heel nauwgezet van dag tot dag is vastgelegd. Een camperaar heeft graag zelf de regie. Daar kijken we naar uit, ook al realiseren we ons heel goed dat het programma dat we voor ogen hebben, ambitieus is.
Dit is een verslag over 10 dagen en daardoor erg lang geworden. Vergeef me dit, ik probeer informatief te blijven.
Tenslotte: weer bedankt voor de leuke reacties die we mochten ontvangen!
Liefs en groeten van Marjo en Wim